بازگشت
ازانتخابات پارلماني تا ميدان پهلواني
رستاخيز رستاخيز


تجربه بشري در طول تاريخ در حوزه سياست و قدرت دست آوردهاي بسياري را كسب نموده است. اين دست آوردها با گذشت زمان متحول و متكامل شده و عملاً به سمت و سويي راهنمايي گرديده كه با فطرت انساني هم خواني و سنخيت بيش تري داشته است. نظام هاي مختلف سياسي كه در طول تاريخ شكل گرفته است، در واقع تلاش هايي براي پيدا كردن الگوي مناسب سياسيِ مبتني بر ماهيت بشري است. جوامع مختلف براساس اصل آزمون و خطا سعي نموده اند نظام هاي مختلف را تجربه كنند، وجوه مغاير با ماهيت انساني آن را بزدايند و وجوه موافق آن را نه تنها براي خود نگه دارند بلكه به ديگر جوامع هديه نمايند. بر اين اساس در مسير تكامل نظام هاي سياسي، شاهد نوعي هم گرايي و مشابه سازي در جوامع مختلف حتي با فرهنگ هاي مختلف هستيم. اصولي هم چون تفكيك قوا، مسؤوليت حاكمان، حاكميت ملت، دوره اي بودن مسؤوليت، انتخابات، همه پرسي، رفاه اجتماعي و . . . در شرايط كنوني مختص به يك كشور يا قوم خاص و پيروان يك مذهب ويژه نيست، بلكه در گوشه و كنار جهان، خواه در آفريقاي سياه يا آسياي زرد و اروپاي سفيد و آمريكاي جنوبي سرخ يا پيروان مسيح و اسلام و بودايي و هندو و يهودي و بت پرست، قابل قبول و رويت است. هر كشور و جامعه اي كه بتواند از دست آوردهاي اجتماعي بشري بهره جويد و مجهز به دانش سياسي روز گردد، از مرتبه و جايگاه بالايي در بين ديگر ملل برخوردار خواهد بود. دانش سياسي مبتني بر تجربيات بشري هيچ رنگ و بوي ايدئولوژيك و اعتقادي خاص ندارد و متعلق به همه بشريت است. برابر ماده 21 اعلاميه جهاني حقوق بشر «هر كس حق دارد كه در حكومت كشور خود، خواه به طور مستقيم و خواه به واسطه نمايندگاني كه آزادانه انتخاب شوند، شركت جويد ...... اساس قدرت حكومت، اراده مردم است. اين اراده بايد در انتخابات ادواري و سالمي ابراز شود كه با حق رأي همگاني و مساوي و نيز با رأي مخفي يا روش هاي رأي گيري آزاد نظير آن برگزار مي شود». موضوع كه تقريباً به اتفاق آراي ملل رسيده است. دموكراسي نمايندگي است. يعني به جاي اين كه تك تك افراد راجع به تك تك موضوعات اظهار نظر نمايند براي سهولت اجرايي، افراد جامعه تعداد محدودي را به نمايندگي از سوي آحاد مردم براي اعمال حق حاكميت ملت و براي مدت معين انتخاب مي كند. نمايندگان برگزيده با انتخابات مردم مشروعيت سياسي خود را احراز مي نمايند زيرا در صورت عدم اتكا به آراي مردم جايگاه نمايندگي آنان مفهومي نخواهد داشت و فاقد مشروعيت سياسي خواهند بود و مانند اين است كه شخصي بدون نظر و رضايت كسي خود را وكيل و نماينده او بخواند و در اموال و مالكيت او تصميم گيري و اعمال نظر نمايد. بديهي است از نظر عرفي و حقوقي چنين شخصي “متجاوز و غاصب اموال غير” ناميده مي شود. پرواضح است براي تبلور چنين هدفي، آزادي انتخاب شوندگان و انتخاب كنندگان از اوجب واجبات به حساب مي آيد؛ زيرا تجربيات متوالي بشري به كرات ثابت نموده است كه بدون وجود آزادي سياسي، امكان بمنصه ظهور درآمدن اراده جمعي در انتخابات ميسر نيست و در اين صورت حق حاكميت مردم تعين پيدا نخواهد كرد آزادي از چنان مرتبت و جايگاهي برخوردار است كه حتي استقلال و تماميت ارضي كشور هم نمي تواند بهانه اي براي پايمال كردن آن باشد و همچنين شكل و شمايل قانوني هم نمي‌تواند مانع از آزادي مردم گردد.
اما درافغانستان : سيل كمك هاى سخاوتمندانه روانه افغانستان شده تا حامد كرزى يك بار ديگر بتواند از موقعيت دشوار كنونى عبور كند. افزون بر كمك هاى پيشين، اتحاديه اروپا اعطاى يك كمك ۹۰ ميليون يورويى را در دستور كار خود قرار داده و به مسوول روابط خارجى اين اتحاديه، بنيتا فررو والدنر، ماموريت داد تا با سفر به كابل مراتب حمايت اروپا از دولت افغانستان را به اطلاع كرزى برساند. در كنار اين بريتانيا نيز كمك قابل توجهى را به منظور مبارزه با مواد مخدر روانه افغانستان كرده و ناتو تصميم به تقويت نيرو هاى ايساف گرفته است. اين همه نه تنها براى آن است كه انتخابات پارلمانى در ۲۷ ماه سنبله در افغانستان برگزار شود بلكه اروپا مى خواهد بدين وسيله و با افزودن يك نهاد قانونى ديگر به تركيب دولت كابل، اين دولت را به استقلال نزديك تر سازد. اما در آستانه اين انتخابات اكنون نگرانى هاى به مراتب بيشترى درباره اوضاع سياسي وامنيتي ابراز مى شود؛ گزارشگران از کشورخبر مى دهند كه در مناطق جنوب، جنوب شرق و شرق اين كشور عمليات مسلحانه شبه نظاميان طالبان و القاعده افزايش يافته تا جايى كه در برخى از اين نقاط عملاً شورشيان كنترول اوضاع را در د ست دارند. مثلاً اگرچه دولت در نواحى شرق براى تسلط بيشتر بر اوضاع حتا موترسايکل سوارى را نيز ممنوع اعلام كرده اما از همين نواحى هر روز خبر از قتل، سرقت و ربودن مردم به گوش مى رسد. به همين علت دولت مركزى به خارجيان هشدار داده كه هنگام تردد در ولايات بيشتر مراقب خود باشند و از تردد شبانه پرهيز كنند. وزارت داخله اگرچه ضمن اين هشدار تائيد كرده كه طى هفته هاى اخير نيروهاى طالبان بر شدت حملات خود افزوده اند اما تاكيد كرده كه با حضور و تلاش هاى نظاميان، ۹۰ درصد طرح هاى بزرگ طالبان با شكست مواجه شده است. در آستانه برگزارى انتخابات پارلمانى دولت كرزى از مقبوليت كافى در نزد افغان ها برخوردار نيست. مثلاً در جايى كه دولت كابل براى نقل و انتقال سريع تر، تصميم به انتشار ورق هاى انتخاباتى بيشتر از حد مورد نياز گرفته است، بخشى از شهروندان و ازجمله گروهى از نامزدهاى انتخاباتى، دولت مركزى را به تقلب متهم مى سازند و مى گويند با اين اقدام راه براى وارد كردن نامزدهاى هوادار دولت به پارلمان هموار شده است. گزارش اخير ديده بان حقوق بشر كه طى روز هاى گذ شته انتشار يافته و در آن برخى از چهره هاي تفنگ داربه نقض حقوق بشر متهم شده اند، در ميان چهره هاى ارشد سران مقاومت به تلاش ايالات متحده و حامد كرزى براى كنار گذاشتن نيروهاي مقاومت ديروزاز قدرت تعبير شده است. آنها حامد كرزى را متهم مى كنند كه با ابزار گوناگون فضاى سياسى كشور را به انجماد و ركود كشانده و رقبا را از صحنه رقابت بيرون رانده است. اين مخالفان كه در ميان آنها نام افراد قدرتمندى ديروزي چون فهيم و يونس قانونى به چشم مى خورد، كرزى را رهبر ضعيفى براى افغانستان توصيف مى كنند و مى گويند بسيارى از مشكلات فعلى ا فغانستان نتيجه همين ضعف و ناتوانى كرزى است. در آستانه انتخابات مشكل ديگرى نيز بروز كرده است، ناظران بين المللى مى گويند با توجه به ضعف هاى اطلاعاتى درباره سوابق افراد بسيارى از افراد شرور و به ويژه توليد كنندگان و قاچاقچيان مواد مخدر توانسته اند از صافى هاى موجود براى كانديداتورى انتخابات آينده عبور كنند و به همين دليل در ميان شش هزار كانديداى ورود به پارلمان، ممكن است عده اى از نقض كنندگان حقوق بشر و خلافكاران نيز وجود داشته باشند. افزون بر اين ادعا خبرنگاران از كابل و ديگر شهر هاى افغانستان گزارش مى دهند كه دست اندركاران قاچاق مواد مخدر براى يافتن حاشيه امن براى ورود به پارلمان تلاش مى كنند و درصددند كه از امكانات دولتى براى در امان نگه داشتن اموا ل شان از خطر بهره ببرند. البته قاچاقچيان مواد مخدر حتا اگر براى ورود به پارلمان هم تلاش نكنند باز هم خطرى عمده براى افغانستان محسوب مى شوند.
آمار ها نشان مى دهد كه چهار سال بعد از سقوط طالبان، هنوز هم افغانستان با توليد ۸۷ درصد موادمخدر جهان در صدر توليدكنند گان اين مواد قرار دارد و به رغم آنكه كابل ادعا مى كند كه بيش از ۶۰ درصد از مزارع كشت خشخاش را نابود كرده و بسيارى از كارگاه هاى توليد مواد مخدر را نيز كشف و منهدم ساخته است اما گزارشگران بين الملل و ازجمله سکرترجنرال سازمان ملل متحد بر اين باورند كه دولت كرزى در زمينه مبارزه با مواد مخدر عملكرد چندان موفقى نداشته. تحليلگران افزون بر اين اعتقاد دارند كه توسعه كشت و قاچاق مواد مخدر، به همان ميزان رشد باعث ركود دولت كرزى و عدم توسعه يافتگى، ثبات و آرامش در افغانستان مى شود. به اين دليل مى توان وجود توليد و قاچاق مواد مخدر را با توسعه نيافتگى و عدم ثبات در افغانستان هم ارز دانست. با اين همه و به رغم دشوارى هاى كنونى، نه تنها شهروندان کشورمابلكه اروپايى ها و آمريكايى ها هم روند بعد از سقوط طالبان را بى بازگشت مى دانند. در اين صورت اگرچه از ضعف هاى مديران دولت كابل انتقاد مى شود و ركود در اصلاحات سياسى و بازسازى به بى لياقتى كرزى و همكارانش نسبت داده مى شود اما در همان حال هم بر بقا و ادامه حيات دولت حاضر تاكيد مى شود. چنانكه مشاركت گسترده موافقان و مخالفان كرزى در انتخابات ۲۷ سنبله مى تواند گوشه اى از اين تاكيد را به تصوير بكشد. همچنان حامد كرزى از نيروهاى بين المللى تحت رهبرى آمريكا خواسته است در رويكرد خود براى شكست دادن تروريسم تجديدنظر كنند. كرزى گفت دولت او نيز بايد رويكرد خود به اين مسئله را مورد ارزيابى مجدد قرار دهد. خشونت هاى سال جارى كه به طالبان نسبت داده مى شود جان دست كم هزار نفر را گرفته است كه از سال ۲۰۰۱ تاكنون بى سابقه است. رئيس جمهور گفت بايد بر «منابع تروريسم» كه افراط گرايان در آنها آموزش مى بينند و از آنها الهام مى گيرند تمركز شود. تعبير بسيارى از افغان ها از اين «منابع» همان كشور همسايه، پاكستان است كه پيكارجويان اغلب حملات خود را از آنجا ترتيب مى دهند. كرزى خاطرنشان كرد كه اظهارات او در زمينه «منابع تروريسم» اشاره اى به پاكستان است. وى همچنين انتقادات موجود داير بر اينكه تعداد زيادى از كسانى كه جنگ سالار تلقى مى شوند اجازه رقابت در انتخابات پارلمانى را يافته اند رد كرد. وى گفت كه تصميم گيرى در مورد انتخاب جنگ سالاران به عهده راى دهند گان خواهد بود. وى همچنين گفت كه آرزو داشت جامعه بين المللى طى سه سال و نيم گذشته كمك هاى مالى بيشترى براى بازسازى افغانستان اعطا مى كرد. كرزى گفت او به خاطر كمك هايى كه كشورش دريافت كرده سپاسگزار است، اما افزود امكان صرف بهتر اين كمك ها وجود داشت.
September 18th, 2005


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
گزیده مقالات